تماشای پرندگان مهاجر در تالاب کشف‌رود 
امیریه ۳۷ شهر چهار‌هزارنفری 
حال خوش زائران نوجوان در حسینیه بیت‌الجواد(ع)
حسینیه بیت‌الجواد(ع) محلی برای اسکان زائران نوجوان و جوان است. مهدی اسلام‌زاده می‌گوید: سال۹۳ تعدادی از خیران به بانی پیشنهاد کردند با خرید زمینی در محدوده حرم‌رضوی، مکانی برای اسکان زائران بسازد.
به‌جز صدای گزارشگر تلویزیون، هیچ صدای دیگری از داخل حسینیه به گوش نمی‌رسد. تصویر روی پرده، مسابقه بین دو کشتی‌گیر ایرانی و مجارستانی را نشان می‌دهد. چند پسربچه در چند‌قدمی پرده نمایشگر با نگرانی بازی را دنبال می‌کنند و بقیه‌شان روی زمین نشسته اند. یکی از پسر‌ها دست‌به‌سینه نشسته است، از نگرانی این پا و آن پا می‌شود و چند‌نفر هم بالش‌هایشان را بغل کرده‌اند.
آن‌قدر تب بازی‌های المپیک در فضا بالاست که کوچک‌ترین صدایی از کسی درنمی‌آید. کشتی‌گیر دوبنده قرمز تا دستش را برای حرکت زیر خم می‌برد، نفس بچه‌ها در سینه حبس می‌شود. چند‌نفرشان از جا بلند می‌شوند و می‌ایستند. رحمان عموزاد با یک حرکت حریف را ضربه‌فنی می‌کند.
یک‌باره سکوت حسینیه شکسته می‌شود. بچه‌ها از خوشحالی از جا می‌پرند. صدای دست و سوت، حسینیه را برمی‌دارد. اینجا حسینیه بیت‌الجواد (ع) در محله جنت است که اجرای برنامه‌های فرهنگی متفاوتی را عهده‌دار شده و محلی برای اسکان زائران نوجوان و جوان است.
خیّر گمنام
در یکی از کوچه‌های بن‌بست خیابان آخوندخراسانی، تابلو کوچک «بیت‌الجواد (ع)» روی دیوار ساختمانی نصب شده است. با ورود به حیاطی کوچک، اولین چیزی که به چشم می‌خورد، گنبد طلایی بالای در ورودی است؛ گنبدی که زیبایی خاصی به نمای داخلی داده است. کاشی‌های آبی رنگ دور گنبد که روی آنها صلوات خاصه حضرت رضا (ع) دیده می‌شود، زیبایی آن را دوچندان کرده است.
ورودی ساختمان با یک سالن انتظار شروع می‌شود. مردی با مو و محاسن سفید آنجا نشسته است و با دقت دفتر ثبت تاریخ پذیرش حسینیه را بررسی می‌کند. او مهدی اسلام‌زاده مدیر اداری بیت‌الجواد (ع) است. نگاه مهربانی دارد و برای نوجوانانی که در این مکان اسکان دارند، رفتارش مانند پدربزرگ‌هاست. او می‌گوید: این حسینیه توسط یکی از فعالان اقتصادی ساکن تهران ساخته شده است؛ خیّری که تمایل ندارد هیچ نامی از او برده شود.
وقتی فهمیدم ظرفیت بیت‌الجواد(ع) در تاریخ حضور ما در مشهد خالی است، راغب بودم اینجا اسکان داشته باشیم
اسلام‌زاده برایمان توضیح می‌دهد: سال۹۳ تعدادی از دوستان و خیران به بانی پیشنهاد کردند با خرید زمینی در محدوده حرم مطهر رضوی، مکانی برای اسکان زائران بسازد. بانی نیز از این پیشنهاد استقبال کرد و زمین فعلی خریداری و کار‌های ساختش انجام شد.
حدود یک‌سالی ساخت بنای حسینیه طول کشید؛ دو‌طبقه‌ای که برای آن تمام امکانات درنظر گرفته شد. در طبقه اول سالن انتظار و فضای سیصد‌متری برای استراحت و در طبقه دوم، دو فضای مجزا برای استراحت همراه با یک سوئیت درنظر گرفته شده است. در هرطبقه برای رفاه بیشتر زائران، آشپزخانه، سرویس بهداشتی و حمام نیز قرار دارد.
مهر سال ۹۴ فضای حسینیه آماده پذیرایی از زائران شد؛ «بیت‌الجواد (ع) فقط برای آقایان نیست. ما دخترخانم‌ها را هم پذیرش می‌کنیم. طبقه اول امکان اسکان حدود ۱۲۰ نفر و طبقه دوم هشتاد‌نفر وجود دارد.»
بانی بعد‌از اتمام ساخت بنا به‌دنبال این بود کار ویژه‌ای انجام دهد. اسلام‌زاده می‌گوید: بانی تصمیم گرفت اولویت اسکان با دانش‌آموزان و دانشجویان باشد و از آنها مبلغ مناسبی دریافت شود؛ همچنین از زائرانی که از مناطق محروم کشور برای زیارت می‌آیند، هیچ‌گونه مبلغی گرفته نشود.
کار متفاوت بیت‌الجواد (ع)
افرادی که پیشنهاد ساخت حسینیه را به بانی داده بودند، گروه‌های دانش‌آموزی یا بچه‌های مسجدی را که از شهر‌های مختلف کشور برای زیارت راهی مشهد می‌شدند، برای اسکان معرفی می‌کردند. این موضوع دهان‌به‌دهان چرخید و تعداد درخواست‌کنندگان زیاد شد. اما آنها تصمیم بانی را فراموش نکردند و درخواست‌هایی را که از مناطق محروم بود، در اولویت گذاشتند؛ «مدارس روستا‌های استان سیستان‌وبلوچستان و غرب کشور، جامعه نابینایان و زیارت‌اولی‌های مناطق محروم در این چندسال به‌رایگان مهمان بیت‌الجواد (ع) بوده‌اند.»
با اینکه هزینه اقامت برای سفر به هر شهر، بخش زیادی از بودجه مسافر را می‌گیرد، بانی احساس تکلیف می‌کند که به‌جز اسکان برای نوجوانان و جوانان قدم مؤثرتری بردارد تا آنها با خاطره‌ای دل‌چسب به شهر خود بازگردند؛ «پیشنهاد‌های مختلفی به بانی داده شد و سرانجام او با انجام کار فرهنگی به‌رایگان موافقت کرد.»
نوجوانان مقاطع متوسطه اول و دوم از مدارس، پایگاه‌های بسیج، مؤسسه‌های قرآنی و بچه‌های حوزوی و دانشجو در حسینیه اسکان داده می‌شوند. مربی همراه آنها برای این سفر دو‌سه‌روزه از قبل برنامه زیارت، بازار، تفریح را می‌چیند. بین این برنامه‌ها ساعتی برای ناهار، شام و استراحت درنظر گرفته می‌شود. در زمان استراحت هم برنامه فرهنگی برایشان اجرا می‌شود.
اسکان نوجوانان در بیت‌الجواد (ع) حرف اول را می‌زند و در تماس تلفنی برای رزرو، دانش‌آموزان بر دانشجویان مقدم هستند. او توضیح می‌دهد: بیشتر گروه‌های سنی متوسطه اول و دوم مهمان بیت‌الجواد (ع) هستند و، چون این دانش‌آموز ان ممکن است چندسال بعد دوباره در اینجا اسکان داده شود، تلاش می‌کنیم برنامه‌های ما نیز به‌روز شود و محتوای جدیدتری ایجاد کنیم.
میزبانی از آقای داماد
در این ۹ سال افراد مختلفی مهمان بیت‌الجواد (ع) شده و خاطرات بسیاری از خود به یادگار گذاشته‌اند. از میان همه آنها شیرین‌ترین خاطره برای اسلام‌زاده به یکی از نوجوانان برمی‌گردد. او تعریف می‌کند: سال۹۵ پسر نوجوان شانزده‌هفده‌ساله‌ای در اردوی دانش‌آموزی مهمان ما بود. در این چندسال هر‌وقت به مشهد می‌آمد، سری هم به ما می‌زد تا اینکه پارسال تماس گرفت و خبر ازدواجش را داد.
این مرد جوان در تماس تلفنی از اسلام‌زاده درخواست کرد در‌صورتی‌که بانی بیت‌الجواد (ع) رضایت می‌دهد، او برای ازدواجش به مشهد بیاید، در حرم امام‌رضا (ع) خطبه عقد را بخوانند و دو روزی همراه خانواده همسرش مهمان بیت‌الجواد (ع) باشند؛ «می‌گفت خاطره خوشی از اولین سفرش به مشهد که مهمان ما بود، دارد و می‌خواهد ازدواجش در مشهد باشد. ما هم قبول کردیم و او دو شب مهمان حسینیه یا بهتر است بگویم امام‌رضا (ع) بود.»
اجرای نمایش آیینی برای بچه‌ها
محمد‌حسن حائری، در حال حاضر، مسئول گروه فرهنگی بیت‌الجواد (ع) است. او سال‌هاست که در مساجد و حسینیه‌های شهر، نمایش آیینی اجرا می‌کند. بعد‌از اینکه با تلفن همراهش، هماهنگی‌های لازم برای اجرای تئاتر فردا شب را انجام می‌دهد، با صبر و حوصله با ما هم‌کلام می‌شود و توضیح می‌دهد: دوازده‌نفر هستیم که در گروه فرهنگی بیت‌الجواد (ع) به عشق آقا امام‌رضا (ع) فعالیت می‌کنیم. بیشتر بچه‌های گروه بدون چشمداشت و گرفتن هزینه برای اجرای نمایش یا سایر برنامه‌ها وقت می‌گذارند.
آنها خودشان را خادم‌الرضا (ع) می‌دانند و ۹ برنامه مختلف را برای مخاطبان درنظر گرفته‌اند؛ «براساس علاقه، روحیه و نیاز افرادی که در حسینیه اسکان داده شده‌اند، برنامه‌های مختلفی ازجمله تئاتر، مسابقه، کلاس پویا، پخش فیلم‌های داستانی کوتاه، دعوت از خادمان حرم رضوی، حضور قاریان ممتاز کشوری و سخنرانی مذهبی با محوریت امام‌رضا (ع) را به مربی گروه پیشنهاد می‌دهیم.»
آنها فروردین سال۹۵ اولین اجرایشان را برای دختران عشایر در حسینیه بیت‌الجواد (ع) روی صحنه برده‌اند؛ «دختران از دوازده تا شانزده‌ساله بودند. نگاه‌های معصومشان را هنوز هم به خاطر داریم. آنها بعد از پایان اجرای نمایش تشویقمان می‌کردند. بعضی‌هایشان از ما درباره نمایش آیینی سؤال می‌پرسیدند.»
آن اجرا به گروه فرهنگی بیت‌الجواد (ع) انرژی‌ای داد تا مصمم‌تر از قبل کار خود را ادامه دهند؛ «چند کتاب با محوریت حضرت‌رضا (ع) تهیه کردیم برای بچه‌هایی که به‌اصطلاح خوره کتاب دارند تا در مسابقه کتاب‌خوانی ما شرکت کنند و به یادگار جایزه‌ای به آنها بدهیم. همچنین کلیپ‌های کوتاه و جذاب ساختیم تا زائر نوجوان با محبت امام‌رضا (ع) بیشتر آشنا شود و از این طریق هدف اصلی بانی را محقق کنیم.»
امسال سومین سالی است که در حسینیه بیت‌الجواد (ع) اسکان داریم؛ محیط اینجا بسیار تمیز و مرتب است
او لذت‌بخش‌ترین کار فرهنگی‌شان را اجرا برای جامعه نابینایان می‌داند؛ «به‌دلیل شرایط خاصی که دارند، بیشتر وقتشان در حرم امام مهربانی می‌گذرد و کمتر برای تفریح یا خرید از حسینیه بیرون می‌روند. ما هم برای آنها نمایش نامه‌خوانی رادیویی اجرا می‌کنیم و از حس و حال خوبشان خودمان هم احساس شعف می‌کنیم.»
حائری برای وقتی که در بیت‌الجواد (ع) می‌گذارد هیچ مبلغی دریافت نمی‌کند؛ «ممکن است هر‌کدام از این زائران را یک‌بار در طول عمر خود ببینم. حس خوشایندی که به آنها منتقل می‌کنم و خاطره‌ای که از سفر به مشهد در ذهن آنها می‌ماند، بهترین دستمزد برای من است.»
سومین سال اسکان بچه‌های تهران
تازه از زیارت حرم مطهر امام مهربانی‌ها بازگشته‌اند. تعداد کمی از بچه‌ها در گوشه‌ای از حسینیه نشسته‌اند، اما بیشتر آنها چشم به تصویر پروژکتور و بازی کشتی المپیک دوخته‌اند. بین شور و هیجان بچه‌ها، مرد جوانی حواسش جمع است تا همه پسر‌ها داخل حسینیه باشند. انگار با چشمانش سرشماری می‌کند.
ایمان محمدعلی، مربی این اردوی دانش‌آموزی است. او می‌گوید: مجموعه جلسات قرآنی بصائر دبیرستان شاملو در تهران هر‌سال تابستان، سفر زیارتی چهار‌روزه به مشهد را برای اعضای خود تدارک می‌بیند.
او ادامه می‌دهد: هر‌سال حدود صد‌نفر از اعضای جلسه قرآن را که از پایه تحصیلی ششم تا یازدهم هستند، به این سفر زیارتی می‌آوریم. امسال سومین سالی است که در حسینیه بیت‌الجواد (ع) اسکان داریم. محیط اینجا بسیار تمیز و مرتب است و بسیار خوب با ما همراهی می‌کنند.
محمدعلی یکی از مزیت‌های بیت‌الجواد (ع) را نبود قوانین دست‌وپا‌گیر می‌داند و توضیح می‌دهد: ساعتی برای رفت‌وآمد درنظر نمی‌گیرند و با خیال راحت می‌توانیم بچه‌ها را صبح زود یا شب برای زیارت ببریم؛ چون می‌دانیم پشت در بسته نخواهیم ماند.
این مربی خودش هم روزی به‌عنوان دانش‌آموز در اردو‌های زیارتی حضور داشته است؛ «آن زمان که دانش‌آموز بودم، در جا‌های مختلف اسکان داشتیم. امسال وقتی فهمیدم ظرفیت بیت‌الجواد (ع) در تاریخ حضور ما خالی است، بسیار راغب بودم اینجا اسکان داشته باشیم تا بچه‌ها از بسته فرهنگی حسینیه به‌ویژه نمایش آیینی بهره ببرند.»
تجربه دیدن تئاتر دینی در سفر زیارتی
آرام و قرار ندارد. گاهی می‌نشیند و گاهی می‌ایستد و دستانش را بالای سرش حلقه می‌کند. آن‌قدر محو بازی کشتی شده که متوجه فضای اطرافش نیست. با اعلام نتیجه پیروزی کشتی‌گیر ایرانی از فرط خوشحالی یکی از پسر‌ها را در آغوش می‌گیرد. حسین غفاری هفده‌سال دارد و هفتمین‌باری است که برای زیارت به مشهد آمده است؛ «سه بار با خانواده، یک‌بار با دوستانم و سه بار با جلسه قرآن بصائر برای پابوسی آقا آمده‌ام. از موقعی که خودم را شناختم، هر‌سال توفیق زیارت نصیبم شده است. امیدوارم این دعوت از‌سوی ولی‌نعمتمان ادامه‌دار باشد.»
حسین امسال برای اولین‌بار به تماشای تئاتر در بیت‌الجواد (ع) نشسته است؛ «تئاتر زیبایی بود و از دیدن آن لذت بردم. به نظرم برای آن دسته از بچه‌های کوچک‌تر جمع که هنوز شناخت کاملی از ائمه (ع) ندارند، آموزنده است.»
مسافرانی از اهواز
با چند‌نفر از دوستانش دور هم حلقه زده‌اند و گرم صحبت‌اند. ابوالفضل شعبانی چهارده‌سال دارد و دومین سالی است که برای زیارت به مشهد آمده است. او درباره حال و هوای خوب زیارت می‌گوید: هر‌دوباری که برای زیارت به مشهد آمده‌ام، از طرف مجموعه جلسات قرآنی بصائر بوده است. جمع صمیمی و خوبی داریم و جنبه زیارتی سفر به مشهد به سیاحتی‌بودن آن می‌چربد.
او فضای بیت‌الجواد (ع) را از نظر امکانات رفاهی خوب می‌داند؛ «با اینکه تعداد زیادی هم‌زمان در دو طبقه حسینیه هستند، سرویس‌های بهداشتی و محیط حسینیه بسیار تمیز است. لوازم مورد‌نیازمان هم همیشه در دسترس است.»
عقربه‌های ساعت ۹شب را نشان می‌دهد. در حسینیه باز می‌شود و تعدادی پسر نوجوان با کوله‌پشتی و کیف دستی از راه می‌رسند. مربی آنها به‌سمت لابی می‌رود تا با اسلام‌زاده صحبت کند. قرار است برای سه شب در طبقه بالای حسینیه اسکان داده شوند. از اهواز آمده‌اند. نزدیک به ۲۷ساعت در قطار بوده‌اند. آن‌قدر خسته‌اند که فقط به‌دنبال مکانی برای شستن دست‌و‌رو و استراحت هستند. مربی دفتر ورود به حسینیه را امضا می‌کند و بچه‌ها خوشحال به طبقه بالا می‌روند.
* این گزارش سه‌شنبه ۳۰ مردادماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۷۸ شهرآرامحله منطقه ۷ و ۸ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
